Po zakończonej pracy nad dziełem, zgodnie z umową, należałoby je wydać i odebrać. Ustawodawca w art. 643 KC przesądza o tym kto ma je wydać oraz kto ma je odebrać. Przyjmujący zamówienie ma obowiązek wydać gotowe dzieło. Natomiast na zamawiającym spoczywa obowiązek odebrania dzieła, ale tylko wtedy, gdy przyjmujący zamówienie wydaje je zgodnie ze swoim zobowiązaniem zwłaszcza, jeśli jest ono odpowiedniej jakości.
Obowiązek odebrania dzieła w przypadku jego wad
Jeśli w chwili oddawania dzieła jego wady są w istotne w takim rozumieniu, że dyskwalifikują to dzieło pod względem jego przeznaczenia (określonego w umowie o dzieło), to należy uznać, że umowa nie została w ogóle wykonana. W takiej sytuacji nie zachodzi ani wydanie dzieła, ani odebranie. Zamawiający nie ma wtedy obowiązku zapłaty wynagrodzenia.
Nie rozpoczyna się też bieg terminu przedawnienia roszczeń z tytułu umowy. Zamawiający nie ma obowiązku odbioru dzieła, jeśli jego wykonanie lub wydanie jest sprzeczne z treścią umowy (może to doprowadzić do tego, że przyjmujący zamówienie będzie odpowiadał za zwłokę).
Skutki braku odebrania dzieła
Bezpodstawne uchylenie się od odbioru prawidłowo wykonanego i wydanego dzieła, powoduje:
- zwłokę dłużnika (zamawiającego),
- odpowiedzialność zamawiającego za przypadkową utratę lub uszkodzenie dzieła,
- obowiązek zapłaty wynagrodzenia, na które się umówiono
Odmowa odbioru dzieła przez zamawiającego skutkuje możliwością oddania go do depozytu sądowego, jak również jego odbioru, o czym mówi art. 467 pkt 4 KC.
Jak wygląda odbiór przedmiotu umowy?
Obie strony stosunku prawnego (przy wydaniu i odbiorze dzieła) powinny złożyć odpowiednie oświadczenie wiedzy, chociażby dorozumiane, w którym znajduje się deklaracja, że dzieło zostało ukończone i zostały spełnione wszelkie wymogi umowne. Nie jest konieczne spisywanie różnego rodzaju protokołów, jeśli odbiór dzieła faktycznie nastąpił i czynności faktyczne o tym świadczą (np. jeśli doszło do zapłaty wynagrodzenia, zamawiający używa dzieła itp.).
Samo wydanie dzieła może mieć różną postać. Wszystko zależy od rodzaju wykonywanego dzieła. Jeśli nie jest potrzebne przeniesienie posiadania na rzecz zamawiającego, wydanie może polegać na samym tylko wykonaniu (np. przycięcie żywopłotu). Inaczej jest, jeśli przy wykonywaniu dzieła zostaje wytworzony nowy przedmiot z materiałów przyjmującego zamówienie. W takiej sytuacji wydanie często łączy się z przeniesieniem prawa własności na zamawiającego. Zamawiający odbierając dzieło ponosi ryzyko przypadkowej utraty lub uszkodzenia dzieła (art. 641 § 1 w zw. z art. 478 KC). Ma też obowiązek zapłaty wynagrodzenia za wykonane dzieło.
Dopuszczalne są też różnego rodzaju odbiory częściowe, które najczęściej dotyczą bardziej złożonych dzieł.