Pierwszeństwo w ustaleniu terminów rozpoczęcia i wykonania dzieła ma wola stron wyrażona w umowie o dzieło, a także właściwość danego dzieła. Jeśli nie zachodzą wcześniej wskazane sytuacje, to na pierwszy plan wysuwają się zasady ogólne odnoszące się do wykonania zobowiązania (zwłaszcza art. 455 KC mówiący o spełnieniu świadczenia niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania).
Odstąpienie od umowy z powodu opóźnień z rozpoczęciem lub zakończeniem dzieła
Jeśli istnieje ryzyko, poparte dużym prawdopodobieństwem, że dzieło nie zostanie ukończone w terminie, który wynika z umowy lub z art. 455 KC, zamawiającemu na pomoc przychodzi regulacja art. 635 KC. Zgodnie z nim, jeśli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła (i to w taki sposób, że nie jest prawdopodobne, żeby je ukończył w czasie, na który się umówiono), to zamawiający może natychmiast odstąpić od umowy (jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła i na dodatek bez wyznaczania dodatkowego terminu), czym doprowadza do wygaśnięcia umowy ex tunc, czyli z mocą wsteczną. Co ważne, podczas odstąpienia wygasają również zobowiązania akcesoryjne (np. do zapłaty kar umownych).
Zamawiający składa odpowiednie oświadczenie o odstąpieniu od umowy o dzieło. Jeśli jednak wyjdzie na jaw, że przyjmujący zamówienie był w stanie dokończyć dzieło w terminie, na który się umówiono, to oświadczenie o odstąpieniu od umowy nie powoduje skutku odstąpienia. Zaniechanie wykonania czynności w odpowiednim terminie przez przyjmującego zamówienie, nie jest traktowane jako zwłoka.
Prawo do odstąpienia od umowy o dzieło przysługuje zamawiającemu nawet w sytuacji, gdy przyjmujący zamówienie dokłada należytej staranności. Jak każde udowodnienie faktu, tak samo udowodnienie okoliczności wyrażonych w art. 635 KC, spoczywa na zamawiającym, ponieważ to on wywodzi z tego skutki prawne. Aby skutecznie odstąpić od umowy o dzieło, należy złożyć jednostronne oświadczenie woli, które musi być złożone w taki sposób, żeby druga strona mogła zapoznać się z jego treścią.
Określenie formy prawnej odstąpienia od umowy o dzieło zależy od swobodnej decyzji obu stron. Mogą określić w umowie formę szczególną (zwykłą formę pisemną, z datą pewną, z poświadczeniem podpisu, akt notarialny, formę elektroniczną). Gdy takowego zapisu nie ma w umowie, odstąpienie powinno być dokonane w zwykłej formie pisemnej i to w każdym razie ad probationem (zastrzeżonej dla celów dowodowych). W wyniku odstąpienia tworzy się nowy stan prawny dla obu stron (odstąpienie jest zatem wykonaniem prawa kształtującego). Od czasu odstąpienia umowa wzajemna przestaje wiązać strony.
Odstąpienie od umowy o dzieło z powodu wadliwego wykonywania dzieła
Art. 636 § KC w pewnej mierze również odnosi się do opóźnienia w pracy nad dziełem. Kładzie on głównie nacisk na prawidłowość wykonawstwa. Wadliwe wykonywanie dzieła albo sprzeczne z umową daje zamawiającemu prawo do odstąpienia od umowy albo do powierzenia dalszych prac innej osobie (na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie). Następuje to po bezskutecznym upływie terminu, który wyznaczyły strony. Jednak zamawiający zanim odstąpi albo przekaże dalszą pracę w ręce innej osoby, może wezwać przyjmującego zamówienie do zmiany sposobu wykonania dzieła i wyznaczyć mu na to odpowiedni termin.